Hormonen op Hol? 5 Natuurlijke manieren voor meer balans

“08:00 uur: De wekker gaat. Je voelt je opgeblazen, moe en chagrijnig. Je zoon maakt een grapje en je bijt bijna zijn hoofd eraf. De koffie is op. Je trekt een broek aan die gisteren nog paste, maar nu plotseling knelt. ‘Zijn het mijn hormonen weer?' denk je met een zucht, terwijl je voor de derde keer deze week een chocoladereep uit de kast trekt. Vóór 9 uur 's ochtends.”

Herkenbaar? Je bent niet alleen. Miljoenen vrouwen worstelen dagelijks met hormonale schommelingen die invloed hebben op hun stemming, energie, gewicht en algemeen welzijn. Maar hier is het goede nieuws: je staat niet machteloos.

De onzichtbare regelneefjes in je lichaam

Hormonen zijn eigenlijk een soort micromanagers die 24/7 doorwerken in je lichaam. Ze hebben overal een mening over: van je metabolisme en energieniveau tot je humeur en slaapkwaliteit. Wanneer één van deze regelneefjes besluit zijn eigen weg te gaan, raakt alles ontregeld. Vandaar die onverklaarbare mood swings, huilbuien bij reclames over puppies, of die plotselinge obsessie met een familiezak chips om middernacht.

Leer je team van micromanagers eens kennen:

• Oestrogeen – de multitasker die niet alleen je voortplantingssysteem regelt, maar ook je humeur, je botten sterk houdt en je cholesterol in de gaten houdt. Als deze regelneef besluit om te gaan pieken of dalen, kun je last krijgen van stemmingswisselingen, opvliegers of vermoeidheid. Zoveel verantwoordelijkheid, zo'n klein molecuul!
• Progesteron – de ontspannen collega van oestrogeen, die zorgt dat je niet doorslaat in je pre-menstruele fase. Te weinig van deze chille regelaar? Hello PMS-monster: huilen bij kattenfilmpjes, knallende hoofdpijn en een opgeblazen gevoel alsof je een luchtballon hebt ingeslikt.
• Cortisol – het stresshormoon dat superverschillend is in kleine of grote doses. Een beetje helpt je uit bed te komen en deadlines te halen. Te veel maakt je angstig, opgefokt en doet je verlangen naar alle koekjes in de koektrommel en niet maar eentje. Dit regelneefje heeft geen chillpill genomen.
• Insuline – de poortwachter van je bloedsuiker. Deze regelaar bepaalt of suiker als energie wordt gebruikt of als vetreserve wordt opgepot. Wordt-ie lui, dan heb je insulineresistentie, wat kan leiden tot gewichtstoename en vermoeidheid. Soms heeft deze regelneef een kick-start nodig.
• Schildklierhormonen – de managers van je metabolisme. Te traag? Dan heb je het altijd koud, val je moeilijk af en voel je je als een slak in stroop. Te snel? Dan ren je als een kip zonder kop rond, val je af zonder te proberen (klinkt leuk, maar is het niet) en klopt je hart alsof het een zelfontdekkingsreis maakt en fanatiek meedoet aan een volle-maan-drumcirkel op het strand.

Zoals je ziet: het is een hele personeelsafdeling van kleine chemische verbindingen die allemaal willen dat je lichaam soepel draait.

De holistische aanpak: meer dan alleen symptoombestrijding

Hormonale balans vraagt om een holistische benadering. Onze hormonen reageren namelijk gevoelig op verschillende factoren in onze leefstijl. Laten we duiken in wat écht werkt:

1. Voeding als fundament

Een uitgebalanceerd dieet rijk aan antioxidanten, gezonde vetten en vezels vormt de basis voor hormonale gezondheid. Een recente meta-analyse gepubliceerd in 2022 toonde aan dat omega-3 vetzuren effectief kunnen zijn bij het verminderen van PMS-symptomen. De studie wees uit dat omega-3 supplementen zowel lichamelijke als psychologische symptomen significant kunnen verminderen, en dat de effectiviteit toeneemt naarmate de behandeling langer duurt.

Praktische tip:Vul je bord voor de helft met groenten, een kwart met complexe koolhydraten (zoals zoete aardappel of quinoa) en een kwart met eiwitten. Voeg gezonde vetten toe zoals avocado, olijfolie of noten. En let op de volgorde waarin je eet: eerst groenten, dan eiwitten en pas als laatste je koolhydraten. Hoezo, nou, heel simpel: de vezels uit groenten vertragen de maagontlediging en creëren een viskeuze laag in je dunne darm die de opname van glucose vertraagt. Dit wetenschappelijke principe, populair gemaakt door de Glucose Goddess, is in studies aangetoond: het kan je bloedsuikerspiegels tot 30% verlagen en zorgt voor stabielere hormoonspiegels, vooral van insuline!

2. Beweging – de juiste dosis

“No pain, no gain” is een mythe als het aankomt op hormonen. Te intensieve workouts kunnen bij sommige vrouwen het stresshormoon cortisol verhogen, wat hormonale disbalans kan verergeren. Cortisol heeft namelijk een directe invloed op je andere hormonen – het kan je schildklierhormonen onderdrukken en je insulinewerking verstoren.
Maar de relatie tussen bewegingsintensiteit en hormonale gezondheid is complex en – belangrijker nog – zeer persoonlijk.
Je hebt misschien wel eens gehoord dat vrouwen in de overgang (hallo, 45+!) beter geen intensieve cardio kunnen doen. Maar weet je wat? Ik (51) loop regelmatig hard en voel me er fantastisch bij! Voor mij is hardlopen pure stressrelief – en die mentale ontspanning is minstens zo belangrijk voor mijn hormoonbalans als de fysieke aspecten.

Het gaat er uiteindelijk om wat jouw lichaam nodig heeft. Als je geniet van je workout, produceert je lichaam endorfines en krijgt cortisol minder kans om de baas te spelen. De workout die jij volhoudt omdat je er energie van krijgt, is altijd beter dan die ‘perfect uitgebalanceerde' training die je eigenlijk haat.

Ook belangrijk: variatie. Voor veel vrouwen blijkt een combinatie van verschillende bewegingsvormen – krachtig én ontspannend, intensief én herstellend – het meest effectief voor hormonale balans.

Praktische tip: Wissel high-intensity trainingen af met yoga, wandelen of zwemmen. Luister naar je lichaam – vooral tijdens verschillende fasen van je cyclus.

3. Stressmanagement – de game changer

Chronische stress is misschien wel de grootste saboteur van hormonale balans. Je bijnierschors pompt cortisol de bloedbaan in, wat direct invloed heeft op je schildklier-, geslachts- en hongerhormonen.
Herkenbaar? Als ik stress ervaar, voel ik letterlijk onrust in mijn buik. En wat doe ik dan? Juist, snacken! Dat korte momentje van troost als ik iets eet, kalmeert me tijdelijk. Maar die constante kleine snacks verstoren mijn insulinebalans nóg meer, waardoor ik later weer nieuwe trek krijg. Een vicieuze cirkel dus.
Wist je dat die ‘onrust in je buik' tijdens stress een fysiologische oorzaak heeft? Cortisol zorgt ervoor dat je lichaam glucose vrijmaakt (voor die fight-or-flight respons), waardoor je bloedsuikerspiegel schommelt. Je lichaam denkt: help, energie nodig! En jij vertaalt dat als: hmm, tijd voor een koekje!

Eigenlijk is snacken een moderne uitvinding. Onze voorouders aten niet om de haverklap, en ons spijsverteringssysteem is ontworpen voor pauzes van 3-4 uur tussen maaltijden. Die tussentijdse snacks? Een uitvinding van de voedselindustrie, bedoeld om meer te verkopen, niet omdat je lichaam het nodig heeft.

Praktische tip: Plan dagelijks een ‘mini-detox' van 10 minuten: meditatie, ademhalingsoefeningen of gewoon even offline. Je hormonen zullen je dankbaar zijn. Voel je die typische stress-trek opkomen? Drink eerst een groot glas water en wacht 10 minuten. Vaak is het geen honger, maar gewoon je stresshormonen die je voor de gek houden.

4. Slaap – het ondergewaardeerde wondermiddel

Als je ooit een nacht hebt doorgehaald, ken je de hormonale nasleep: honger, prikkelbaarheid en energiedips. Tijdens je slaap herstelt je lichaam en balanceert het cruciale hormonen zoals melatonine, groeihormoon en cortisol.
Dit is zó persoonlijk voor me. Drie jaar geleden stond mijn leven onder constante druk. Het resultaat? Nachtelijke paniekaanvallen. Ik lag uren wakker, piekerde over alles, en sleepte me de volgende dag overprikkeld en futloos (én 10 kilo te zwaar) door het leven. Een vicieuze cirkel: hoe slechter ik sliep, hoe erger het werd. Op een gegeven moment kreeg ik al stress bij de gedachte dat ik moest gaan slapen – slaapangst, noemen ze dat.

Wist je dat chronisch slaapgebrek je leptine (het verzadigingshormoon) verlaagt en je ghreline (het hongerhormoon) verhoogt? Geen wonder dat ik aankwam! Slecht slapen zorgt ook voor verhoogde cortisolniveaus, wat weer leidt tot insulineresistentie. Je hormonale huishouding wordt letterlijk een puinhoop.
De ommekeer? Ik ging onderzoeken wat de echte stressbronnen in mijn leven waren en zocht naar alternatieven. BSR (Body Stress Release) hielp me enorm – niet alleen om de fysieke spanning te verminderen, maar vooral om weer te leren voelen wat mijn lichaam eigenlijk probeerde te vertellen. Ik leerde mijn grenzen herkennen vóórdat ik ze overschreed.

Daarnaast maakte ik een radicale shift naar een gezonde leefstijl op alle fronten die we in deze blog bespreken. Slaap is niet iets dat op zichzelf staat – het is verbonden met alles wat je overdag doet, van wat je eet tot hoe je met stress omgaat.

Praktische tip: Creëer een wind-down routine zonder schermen, houd je slaapkamer koel (16-18°C) en probeer op vaste tijden naar bed te gaan. En misschien het belangrijkste: als je merkt dat je ligt te piekeren, sta dan op. Lees iets ontspannends bij gedempt licht. Ga pas weer naar bed als je slaperig bent. Zo doorbreek je de associatie tussen je bed en stress.

5. Verminder blootstelling aan gifstoffen

We leven in een wereld waarin we dagelijks worden blootgesteld aan duizenden chemicaliën – van plastics in verpakkingen tot pesticiden op onze groenten, en van conserveringsmiddelen in verzorgingsproducten tot vlamvertragers in meubels. Deze zogenaamde ‘endocrine disruptors' kunnen de werking van onze natuurlijke hormonen nabootsen of blokkeren.
Microplastics zijn inmiddels overal: in ons drinkwater, in de lucht die we inademen, en zelfs in onze bloedbaan. Een gemiddeld persoon krijgt per week ongeveer een creditcard aan plastic binnen – ja, je leest het goed. En hoewel wetenschappers nog volop bezig zijn met onderzoek naar de langetermijneffecten, is één ding duidelijk: deze stoffen zijn niet bepaald bevorderlijk voor onze hormonale gezondheid.
Tien jaar geleden besloot ik dat ik niet machteloos wilde toekijken. Ik begon met wat binnen mijn macht lag: mijn eigen huis en lichaam. Het was het begin van mijn reis naar een ‘schoner' leven, iets waar ik onlangs nog bij stilstond toen ik mijn “10-jaar jubileum cadeau” van doTERRA ontving. Als ik terugkijk naar foto's van mezelf van toen en nu, is het verschil in mijn huid opvallend – helderder, minder ontstekingen, meer glans.

Wist je dat je huid je grootste ontgiftingsorgaan is? Veel mensen vergeten dat, maar je huid ademt letterlijk toxines uit. Als je last hebt van acne, eczeem of andere huidproblemen, kan dat een teken zijn dat je ontgiftingsorganen overbelast zijn.

Mijn aanpak? Een drieledig plan:

1. Verminderen wat binnenkomt: Ik ben veel bewuster gaan kopen. Ken je “The Dirty Dozen”? Dit is een jaarlijks bijgewerkte lijst van de Environmental Working Group met de 12 groenten en fruitsoorten die het meest bespoten worden met pesticiden. Deze koop ik altijd biologisch. (Google het eens, super handig!) Ook let ik op verzorgingsproducten, schoonmaakmiddelen en plasticgebruik.
2. Ondersteunen wat eruit gaat: Je lever, nieren, darmen, longen én huid zijn je ontgiftingsorganen. Deze ondersteun ik met gezonde voeding, voldoende water (gefilterd!), beweging, en ja, ook met specifieke plantaardige ondersteuning.
3. Balanceren wat blijft: Sommige blootstellingen kunnen we niet vermijden. Daarom focus ik ook op het versterken van mijn lichaam om beter met deze belasting om te gaan. Adaptogene kruiden en dagelijkse gewoontes die stress verminderen, helpen hierbij.

Praktische tip: Begin klein maar consistent. Vervang elke maand één conventioneel product door een natuurlijk alternatief. Filter je drinkwater. Lees etiketten – als je de ingrediënten niet kunt uitspreken, wil je lichaam ze waarschijnlijk ook niet verwerken. En onthoud: perfect hoeft niet, beter wel.

De kracht van etherische oliën bij hormonale ondersteuning

Naast deze fundamentele leefstijlaanpassingen kunnen etherische oliën een waardevolle aanvulling zijn. Ze werken adaptogeen – ze ondersteunen het lichaam bij zelfregulatie. Belangrijk om te weten: ze kunnen op zichzelf geen ernstige hormonale disbalans corrigeren, maar werken het beste als onderdeel van een complete aanpak.

Etherische oliën kunnen helpen door:
– Stressreacties te moduleren
– Ontstekingsprocessen te beïnvloeden
– Ontgiftingsfuncties te ondersteunen

Specifieke oliën voor hormonale ondersteuning:

Voor progesteronbalans:
– Vitex agnus-castus (monnikspeper) kan de progesteronproductie bevorderen (is in Clary Calm)
– Thyme bevat verbindingen die progesteronspiegels kunnen ondersteunen
– Sandalwood werkt eveneens balancerend

Voor oestrogeenbalans:
– Fennel bevat fyto-oestrogenen met oestrogeenachtige werkingen
– Scharlei (Clary Sage) is effectief voor het reguleren van oestrogeenniveaus
– Geranium kan helpen bij het reguleren van oestrogeenwaarden

Algemene ondersteuning:
– Wild Orange en citrusoliën ondersteunen leverontgifting, cruciaal voor hormoonhuishouding
– Lavender helpt bij stressgerelateerde hormonale verstoringen
– Ylang Ylang werkt balancerend op het hormoonsysteem

Tips voor gebruik:
– Toepassing via voetzolen en onderbuik kan bijzonder effectief zijn
– Regelmatig gebruik (dagelijks of cyclisch passend bij je menstruatiecyclus) geeft betere resultaten dan incidenteel gebruik
– Een bloedtest voor en na gebruik kan helpen de effectiviteit te monitoren

De kracht van een integrale aanpak

In mijn eigen leven én in mijn praktijk zie ik het telkens weer: een holistische benadering van hormonale gezondheid werkt gewoon het beste. De vrouwen die ik begeleid starten vaak met één aspect (meestal voeding of supplementen), maar het is altijd de combinatie van meerdere leefstijlfactoren die voor de grootste doorbraken zorgt.
Het is logisch als je erover nadenkt. Je hormonen vormen één groot, onderling verbonden systeem. Je kunt niet aan één draadje trekken zonder dat de rest meebeweegt. Daarom werkt een aanpak waarbij je verschillende aspecten tegelijk aanpakt zoveel beter – ze versterken elkaar.
Wat ik in mijn praktijk faciliteer, is een grondige evaluatie van alle leefstijlfactoren, gevolgd door een gericht plan dat we opbouwen over meerdere maanden. Geen crash-diëten of quick fixes, maar duurzame veranderingen waar je lichaam écht iets aan heeft.

En weet je wat ik het mooiste vind? De verbinding die ontstaat. Ik begeleid mijn cliënten met passie en als het goed is, blijven we voor de rest van ons leven in contact. Samen bouwen we aan een prachtige community van gelijkgestemde zielen die elkaar steunen en inspireren (GOOD. – gratis te vinden op Telegram, kom je erbij? Stuur me een berichtje!).
Want laten we eerlijk zijn: je hormonen in balans brengen is geen eenmansactie. Het is zoveel makkelijker én leuker als je het samen doet, met begeleiding én een community die je begrijpt en aanmoedigt.

De magie gebeurt wanneer deze factoren samenkomen: betere voeding, stressvermindering, voldoende slaap, minder blootstelling aan gifstoffen én ondersteuning met natuurlijke producten en een community met leuke mensen. Het is net als bij een goed team – iedereen brengt z'n eigen kracht in, en samen bereik je resultaten die in je eentje onmogelijk zouden zijn.
Dat is geen zweverij, dat is gewoon hoe je lijf werkt.

Tot slot: ready, set, go!

Laten we eerlijk zijn: hormonen kunnen soms echte party crashers zijn. Ze komen onaangekondigd, nemen de hele koelkast over en laten je huilend achter bij een kattenvideo. Maar nu heb je tenminste een plan van aanpak!

Rome is ook niet in één dag gebouwd, en je hormonale balans herstelt zich ook niet overnight. Maar elke stap telt: die extra groente op je bord, die tien minuten mediteren (of gewoon ademhalen zonder je telefoon), die vroegere bedtijd. Het zijn allemaal kleine overwinningen in de ‘baas over je eigen lijf'-game.

Dus wat ga ik nu doen? Ik trek mijn hardloopschoenen aan, gooi wat spinazie in mijn smoothie, en zet mijn telefoon op ‘niet storen'. Want practice what you preach, toch? En misschien, heel misschien, ruil ik dit stukje chocola vanavond in voor een handvol noten. Of… nou ja, laten we het bij die eerste drie houden voor vandaag. Baby steps!

Zullen we afspreken: jij probeert één ding uit deze blog deze week, en ik… nou ja, ik ben al onderweg voor mijn rondje hardlopen. Doooooeeeeei!

Disclaimer: Deze blog is bedoeld ter informatie en niet als vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij aanhoudende klachten altijd een arts of specialist.