Wist jij dat je met je ADHD iets kan wat de meeste mensen niet kunnen?
“Je man heeft ADHD. Dat betekent, dat jij als zijn vrouw gevraagd bent om jullie leven zo in te richten dat hij beter kan functioneren. Dat kan hij namelijk niet zelf. Hij heeft je nodig.” Ik weet nog dat ik de bloedjonge therapeute aankeek en dacht: ‘Is ze van het potje afgerukt? Hoe kan ze nog meer hooi op mijn al volle takenlijst stapelen?’ Ze zag waarschijnlijk dat ik niet blij was en zette haar kaken op elkaar. Dan herhaalde ze het nog een keer, alleen langzamer.
Ik keek naar mijn man. Hij had zijn handen op zijn schoot en keek naar de punten van zijn schoenen. Toen hij mijn blik op zich voelde, keek hij me aan. En de schakel in mij ging om. Alle weerstand viel weg. “Ok,” zei ik, “hoe gaan we dit aan?”.
Er is een grote kans dat jij neurotypisch bent. Dat betekent dat jij neurologisch op een manier kan functioneert, waardoor het voor je makkelijk is om te bepalen wat belangrijk is. Je kan, als je meerdere taken hebt, bepalen welke daarvan het belangrijkst zijn en je kunt die dan ook in een volgorde van belangrijkheid afronden. Ook zul je meestal in staat zijn om die taken te doen waar je eigenlijk geen zin in hebt. Je doet dingen ook omdat je snapt dat iemand anders het belangrijk vindt (ouders, leraar, baas, partner). Gewoon omdat jij je overheen kan zetten, dat je er niet bepaald voor gemotiveerd bent, maar dat het nu maar moet. “Iemand moet het tenslotte doen”, toch?!
Het is dan best lastig om samen te werken met een collega die dat niet kan doen. Of met een partner te leven die “altijd alles vergeet”. Of een kind te hebben dat nooit vanuit zichzelf huiswerk wil maken of leren of naar school gaan.
Men is dan ook – en met je heel veel andere “neurotypische” mensen – heel snel om een oordeel te hebben over die “luie” mensen met hun “warhoofden” en veronderstelt dan ook graag een negatieve intentie achter hun gedrag. Omdat je ronduit niet kan begrijpen, hoe het kan, dat iemand na herhaaldelijke herinnering nog steeds iets niet af heeft.
Is het dan een wonder, dat mensen met ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder of ook een vorm van neurodiversiteit) meestal een slecht zelfbeeld hebben en vaak last hebben van depressieve gevoelens en faalangst? Daar kan je “het systeem” de schuld aan geven, of “de maatschappij” in die we leven en waar dingen op een bepaalde manier en vaak op termijn af moeten zijn. Maar dat is niet de hoofdschuldige aan de misère van mensen, die neurodivers zijn. De schuldigen zijn helaas de meerderheid van mensen in onze maatschappij, de neurotypischen, met alle (voor-) oordelen en verwachtingen. Mensen, die hun meetlat aanbrengen aan mensen, die neurologisch op een geheel andere manier functioneren dan de meesten dat doen. Vaak is dat, omdat we onvoldoende afweten van ADHD.
Iemand met een ADHD-zenuwstelsel is niet in staat om het idee van belangrijkheid of beloningen te gebruiken om een taak te beginnen en succesvol af te ronden. Het onvermogen om belangrijkheid en beloningen te gebruiken om gemotiveerd te raken heeft een levenslange invloed op het leven van mensen met ADHD:
- Mensen met ADHD passen niet in het standaard schoolsysteem, dat gebouwd is op het herhalen van wat een ander belangrijk en relevant vindt.
- Mensen met ADHD gedijen niet in de standaard baan die mensen betaalt om te werken aan wat iemand anders (namelijk de baas) belangrijk vindt.
- Mensen met ADHD zijn ongeorganiseerd, want zowat elk organisatiesysteem dat er is, is gebouwd op twee dingen – prioriteiten stellen en tijdbeheer – waar mensen met ADHD niet goed in zijn.
- Mensen met ADHD hebben het moeilijk om te kiezen tussen alternatieven, omdat alles even weinig belang heeft. Voor hen zien alle alternatieven er hetzelfde uit.
In de therapie voor mensen met ADHD wordt geprobeerd om het neurologische speelveld met medicijnen gelijk te maken, zodat de ADHD'er de aandachtsspanne, impulsbeheersing en het vermogen om rustig van binnen te zijn heeft. ADHD medicatie is echter vaak niet voldoende. Iemand kan de juiste medicijnen in de juiste dosis nemen, maar er zal niets veranderen als hij taken nog steeds met neurotypische strategieën benadert.
Het ADHD zenuwstelsel reguleert aandacht en emoties op een unieke en speciale manier die zich sterk onderscheid van het zenuwstelsel van mensen zonder neurodiversiteit. Dat heeft ook vele positieve kanten. We spreken dus niet over een beschadigd of defect zenuwstelsel. Het woord “stoornis” is hier dan ook volledig ongepast. Het ADHD-zenuwstelsel werkt perfect, met zijn eigen setje regels.
Wist jij, dat mensen met ADHD aan de ene kant vaak problemen op school ervaren maar meestal mensen zijn met een hoger IQ dan gemiddeld? Ze gebruiken dat hogere IQ ook op andere manieren dan neurotypische mensen. Ze zijn in staat om problemen aan te pakken waar anderen moeite mee hebben, doordat ze oplossingen bedenken die niemand anders heeft gezien. Ik heb inmiddels mogen leren dat mensen met ADHD met een soort “superpower” geboren zijn. En daar wil ik ook graag een licht op schijnen!
Als neurotypische mensen een aandacht-scala van 0-10 hebben, dan zou je kunnen zeggen dat iemand met ADHD een van 0-5 en een van 12-20 heeft! Ze falen big time in het gebied van 5-10, maar vanaf 12, daar gaan ze helemaal los! Daar zullen de “normalo's” nooit naar toe kunnen komen.
Mensen met ADHD hebben geen tekort aan aandacht. Het is echter zo, dat ze aan alles te veel aandacht besteden. Ze hebben vier of vijf dingen tegelijk aan hun hoofd, waardoor ze inconsistente aandacht geven. Doe erbij het onvermogen om te kunnen kiezen, welke uitdaging prioriteit verdient et voilá! Zo ontstaat een probleem.
Van geen focus tot superfocus
Iedereen met ADHD weet dat ze meerdere keer per dag “in the zone” kunnen komen. Dan zijn ze hyper-gefocust op wat hun aandacht heeft! Wanneer ze in de zone zijn, hebben ze geen beperkingen, en de uitvoerende functie tekorten die ze misschien hadden voordat ze in de zone kwamen, verdwijnen. Vaak functioneren ze dan zelfs op opmerkelijk niveau! Mensen met ADHD weten dat ze slim en intelligent zijn, maar ze kunnen er nooit zeker van zijn of hun capaciteiten tevoorschijn zullen komen wanneer ze die nodig hebben. Het feit dat symptomen en beperkingen komen en gaan gedurende de dag is het kenmerk van ADHD. Dat is best frustrerend.
Mensen met ADHD komen voornamelijk in de zone door geïnteresseerd te zijn in, of geïntrigeerd door wat ze aan het doen zijn. Je kan dan ook zeggen, dat ze een op interesse gebaseerd zenuwstelsel hebben. Dit kan dus overkomen als onbetrouwbaar of zelfzuchtig. Het ADHD zenuwstelsel wil die dingen doen, die het leuk vindt. Dit is de reden waarom uitstelgedrag een bijna universele beperking is bij mensen met ADHD. Ze willen hun werk afkrijgen, maar ze kunnen er niet aan beginnen tot de taak interessant, uitdagend of dringend wordt. De meeste mensen met een ADHD zenuwstelsel kunnen zich met een taak bezighouden als de taak dringend is – een do-or-die deadline, bijvoorbeeld.
ADHD'ers komen ook in de zone als ze worden uitgedaagd of in een competitieve omgeving worden gegooid. Soms trekt een nieuwe of interessante taak hun aandacht. Nieuwigheid is echter van korte duur en alles wordt na een tijdje oud.
Als je ADHD hebt is een positieve benadering van je uitdaging het beste, dat je voor jezelf kan doen. In plaats van je te concentreren op waar je tekortschiet, moet je nagaan hoe je in de zone komt. Begin om op te schrijven hoe je in de zone komen. Heb een blocnote bij je of gebruik je smartphone om het in het moment te doen. Na een tijdje heb je verschillende technieken verzameld waarvan je weet dat ze voor je werken.
Vraag je af:
- Hoe komt het dat ik nu in de zone ben?
- Onder welke omstandigheden slaag ik?
- Wanneer heb ik successen in mijn huidige leven?
- Ben ik in de zone omdat ik geïntrigeerd ben? Zo ja, wat, specifiek in deze taak of situatie intrigeert me?
- Is het omdat ik me uitgedaagd voel? Zo ja, wat in de situatie brengt mijn competitiegevoel naar boven?
- Je kan dit ook als ouder samen voor of met je kind doen. Stel vragen aan je kind als je ziet dat hij of zij helemaal verdiept is in een spel of bezigheid. Op die manier kan je kind zijn zenuwstelsel beter leren kennen en dus ook zijn sterke punten beter zien. En ook jou als ouder gaat dit helpen, om je kind in een beter licht te zien en zo beter te ondersteunen.
Je kan iemand met ADHD niet in een neurotypisch mens veranderen. Ze gaan NOOIT als de rest van de wereld functioneren. De eerder je hiermee je vrede maakt, de beter.
Ik zou gek zijn als ik hier nu zou stellen dat we mensen met ADHD kunnen helen door ze aan etherische olie te laten ruiken. Dat is echt niet waar! Maar we kunnen etherische oliën wel nuttig inzetten om iemand met ADHD te begeleiden.
Hoe kunnen etherische oliën mensen met ADHD ondersteunen?
Aroma’s gaan een snelle en sterke verbinding aan met je zenuwstelsel en je emoties. Door het ruiken aan een bepaalde aroma kan je je emoties beïnvloeden! Zo kan je ook bepaalde aroma’s verbinden aan een situatie en je gevoel tijdens die situatie.
Dit is wat we doen als we bijvoorbeeld een ‘naar bed gaan' ritueel voor kleine kinderen adviseren.
Zet 30 min voordat de bedtijd begint de diffuser in hun kamer aan. Elke keer met hetzelfde aroma. Al snel maakt het zenuwstelsel de verbinding dat na waarnemen van dit aroma rust volgt. Zo kan ditzelfde aroma je helpen, om beter af te schakelen in de avond of tot rust te komen in een stressvolle situatie overdag.
Dit kan je natuurlijk ook in andere situaties doen en heel handig voor jezelf inzetten: stel dat je vaststelt dat je door een bepaalde activiteit (tekenen, luisteren naar muziek, wandelen) makkelijk in de zone komt. Combineer deze activiteit dan met een bepaalde olie die je fijn vindt in je diffuser, of geef 1-2 druppels in je hand of gebruik de olie in een roll-on op je huid en inhaleer en doe dit telkens wanneer je die activiteit doet.
Op die manier kan je makkelijker “in the zone” komen en misschien zelfs een onaangename taak aangenamer maken. Het is ook een idee om vaker te switchen naar andere aroma’s, om het gevoel van “nieuw” te prikkelen, dat je kan motiveren.
Onrust en emotionele uitbarstingen bij ADHD
Er zijn veel ADHD kenmerken die het moeilijk maken woede te beheersen. De sterkste is misschien een verminderde executieve functie en een verminderde inhibitie, die leidt tot overhaaste reacties op frustratie en ongeduld. Mensen met ADHD voelen emoties ook intenser dan neurotypische mensen, waardoor ze overreageren op situaties of ervaringen waar de meeste mensen redelijk op zouden reageren. Wanneer je slechte werkgeheugenvaardigheden, typisch voor mensen met ADHD, combineert met emotionele impulsiviteit, kan het gebeuren dat iemand niet de juiste dingen zegt of de juiste acties onderneemt wanneer hij gefrustreerd of boos is. Doe nog een slecht zelfbeeld in de mix en onvoldoende slaap en je kan goed begrijpen, waarom mensen met ADHD het moeilijker hebben om hun emoties te reguleren of langer in een bepaalde emotie “blijven hangen”.
Dopamine is een chemische stof in je hersenen die een rol speelt bij de regulatie van cognitie, geheugen, motivatie, stemming, aandacht en leren. Dopamine niveaus kunnen iemands stemming, aandacht, motivatie en lichaamsbeweging beïnvloeden. Dopamine regelt ook het beloningssysteem van de hersenen, waarbij de niveaus ervan in de hersenen toenemen als iemand iets aangenaams ervaart. Mensen met ADHD kunnen een hogere concentratie dopamine transporters in de hersenen hebben. Deze transporters verwijderen dopamine uit de hersencellen. Als er meer transporters in een gebied van de hersenen zijn, doen ze dit te snel, waardoor dopamine minder tijd heeft om zijn werking uit te oefenen. Hierdoor kunnen dopamine spiegels kelderen.
Symptomen van lage dopaminespiegels zijn verlies van plezier in dingen die je ooit plezierig vond, gebrek aan motivatie en apathie, moeilijkheden bij het nemen van beslissingen en de slaapregulatie.
Door het gebrek aan dopamine zijn mensen met ADHD gevoeliger voor het eten van zoete en zoute snacks omdat daardoor het gevoel van “bevrediging” ontstaat.
Je zou kunnen stellen dat mensen met ADHD “chemisch geprogrammeerd” zijn om naar “meer” te zoeken. Het eten van koolhydraten bijvoorbeeld wekt een stoot van dopamine in de hersenen op. De drang naar het gevoel van “verzadiging” kan leiden tot eetbuien.
Hierdoor kunnen mensen met ADHD gevoeliger zijn voor overgewicht.
De 3 belangrijkste tips om overgewicht bij mensen met ADHD te voorkomen:
- Eet meerdere mini-maaltijden gedurende de dag (grazen), om een bron van voortdurende stimulatie te bieden, die gevoelens van rusteloosheid bij mensen met ADHD kan verminderen.
- Voorkom impulsief eten door een “eetomgeving” in te richten die gezond eten bevordert. Dat betekent dat je je huis ontdoet van chips, chocola en andere snacks die eetbuien bevorderen, terwijl je een voorraad voedzame maaltijden en snacks inslaat die weinig voorbereiding vergen. Halfvolle mozzarella stokjes, hardgekookte eieren, yoghurt, proteïnerepen, gedroogd fruit, noten en zaden, appels, en sinaasappels zijn allemaal prima keuzes.
- Met regelmatige lichaamsbeweging kunnen ADHD volwassenen de basisniveaus van dopamine en noradrenaline verhogen door de groei van nieuwe receptoren in bepaalde hersengebieden aan te sporen, waardoor de aandacht verder wordt gereguleerd en de verleiding om dopamine via voedsel op te krikken wordt verminderd.
De belangrijkste micronutriënten voor mensen met ADHD
Het gebruik van voedingssupplementen is een game changer. Meer voedingsstoffen binnenkrijgen is voor iedereen belangrijk, of neurotypisch of niet. Er zijn veel verschillende studies te vinden en bijna overal lees je de conclusie, dat tegenstrijdig bewijs over de werkzaamheid van suppletie te zien is. Dat is echter precies wat ik zou verwachten. Waarom? Omdat geen twee lichamen hetzelfde zijn!
Twee mensen met ADHD symptomen kunnen verschillende voedingstekorten hebben. Ze kunnen ook verschillend reageren op suppletie door verschillen in hun genetica en hun spijsvertering. Ze kunnen een andere vorm van hetzelfde supplement gekregen hebben. Ze zullen zelfs verschillend reageren op supplementen, afhankelijk van de hoeveelheid stress die ze ondervonden toen ze ze innamen.
Dit maakt het moeilijk om ADHD met voedingsstoffen te behandelen als je een algemeen protocol zoekt dat bij iedereen past.
Dit laat dus zien waarom, als ze geen tijd of expertise hebben voor een geïndividualiseerde aanpak, artsen meestal geen advies geven over voedingsstoffen als hulpmiddel voor behandeling. Maar dat wil niet zeggen dat het niet kan.
Mensen met ADHD kunnen net als neurotypische mensen baat hebben bij natuurlijke voedingsstoffen, die de emotionele balans ondersteunen.
Misschien is het voor mensen met ADHD zelfs nog belangrijker om voor een natuurlijke ondersteuning te kiezen, omdat tekorten bovenop de neurologische (dys-)functie voor nog meer prikkelbaarheid kunnen zorgen.
Er zijn veel verschillende micronutriënten, die in studies zijn onderzocht.
Vitamine B12 en foliumzuur zijn nodig voor de aanmaak van noradrenaline, serotonine, en dopamine. Noradrenaline en serotonine zijn neurotransmitters in de hersenen die mentale gedragspatronen en stemmingen beïnvloeden.
Ook ijzer, vitamine B3 en vitamine B6 kunnen helpen om de dopaminespiegel te verhogen.
De voedingssupplementen omega-3 vetzuren, inositol, en N-acetylcysteïne hebben allemaal verbeteringen aangetoond bij symptomen van emotionele ontregeling.
Probiotica, Ginkgo Biloba, Kurkumin, Oregano olie, Magnesium, Vitamine D hebben allemaal een positief effect op de dopamine stofwisseling. Ook Ginseng kan het dopaminegehalte bij mensen verhogen, vooral bij mensen met ADHD, maar meer onderzoek is nodig.
Moet je nu al die stoffen los kopen? Nee, dat kan veel makkelijker! doTERRA’s Lifelong Vitality Pakket is een uitgebreid dagelijks voedingssupplement dat ons lichaam een extra boost geeft voor een levenslange gezondheid.
De samenstelling van elk van de drie delen van het Lifelong Vitality pakket spelen in op specifieke aspecten van onze voedingsbehoeften.
MicroPlex VMz is een uitgebalanceerde formule van 22 essentiële vitaminen en mineralen. Dit is dus een multivitamine die precies het juiste evenwicht biedt zonder over te doseren. Het heeft ook een goed uitgebalanceerde combinatie van mineralen zoals zink, ijzer en selenium.
De xEOmega biedt onder andere omega-3-vetzuren, dit zijn meervoudig onverzadigde vetzuren, die essentieel zijn voor de celopbouw in het lichaam.
Alpha CRS+ is doTERRA's gepatenteerde samenstelling van cellulair ondersteunende botanische stoffen. Dit is eenvoudig gezegd een krachtpatser van adaptogenen, antioxidanten en plantaardige polyfenolen, die het lichaam bescherming bieden en de belangrijkste celsystemen ondersteunen.
Mijn tip is om het LLV te combineren met doTERRA’s TerraZyme; dat zijn enzymen die je helpen om meer uit je voeding en je supplementen te halen. Het is vandaar ook een slim idee om bij elke maaltijd een capsule Terrazyme te nemen, om nog meer voedingsstoffen uit je eten te halen.
Een tekort aan voedingsstoffen is een onzichtbare stressor op je lijf en je zenuwstelsel. Als je dit kan elimineren, dan ben je al een hele stap verder naar een rustigere zelf, naar meer in balans zijn met jezelf.
Ook de samenstelling van je microbioom kan vele processen in je lichaam beïnvloeden en heeft zeker ook invloed op je stemming en je vermogen om met stress te kunnen dealen. PB Assist+ is een gepatenteerde formule met prebiotische vezels en zes strengen probiotische micro-organismen in een unieke dubbellaagse, plantaardige capsule.
Je kunt stevige vooruitgang boeken door de belangrijkste pijlers van de lichaamsfunctie te onderzoeken en voedingsstoffen toe te voegen, irriterende voedingsmiddelen te verwijderen en de darmgezondheid te verbeteren om ze te ondersteunen.
Voedingsstoffen kunnen helpen bij ADHD.
